“Giáo dục là vũ khí mạnh nhất mà con người có thể sử dụng để thay đổi thế giới”-Nelson Mandela

Học trực tuyến có rất nhiều lợi ích, tuy nhiên không hoàn hảo như chúng ta nghĩ. Thống kê nửa đầu năm 2020, học trực tuyến đã có sự tăng trưởng rất nhanh chóng (một phần là do đại dịch, một phần đây là xu hướng tất yếu). Tuy nhiên, các nhà giáo dục trên thế giới đã ngày càng nhận ra những hạn chế không thể phủ nhận của phương pháp học này. Dưới đây là 10 nhược điểm lớn của học trực tuyến. 

Tương tác của người học bị hạn chế

Trong các lớp học truyền thống, khi tiếp nhận thông tin từ giáo viên, người học có thể trực tiếp nêu ý kiến để được giáo viên giải đáp nhanh chóng. Sự tương tác trực tiếp này giúp quá trình học tập dễ dàng hơn, phong phú hơn và dễ tiếp thu hơn.

Khi học trực tuyến, học viên thường không hài lòng khi ý kiến, phản hồi của họ không được giải đáp kịp thời. Những tương tác trong môi trường giáo dục truyền thống không thể duy trì hiệu quả khi học trực tuyến. Vì thế ngành giáo dục trực tuyến buộc phải tìm kiếm các phương pháp thay thế khác.

Nâng cao khả năng tương tác của người học trong môi trường học tập trực tuyến là một chủ đề chưa được nghiên cứu đầy đủ và chưa đạt được hiệu quả cao.

Giải pháp tạm thời: Một giải pháp tiềm năng cho vấn đề này là phát triển hệ thống phản hồi ngang hàng trong lớp học trực tuyến. Người dùng có thể tương tác thông qua các cuộc trò chuyện video với giáo viên giống như khi học ở trường.

Học trực tuyến có thể khiến người học cách biệt với xã hội

Các phương pháp học trực tuyến hiện nay đang có xu hướng làm cho người học xa cách và thiếu tương tác với xã hội. Nếu học trực tuyến trong thời gian dài, nhiều sinh viên và giáo viên do dành quá nhiều thời gian trước màn hình máy tính, thiếu giao tiếp giữa người với người, dẫn đến thói quen cô lập với xã hội. Nghiêm trọng hơn, sự cô lập này có thể dẫn đến một số vấn đề về sức khỏe tâm thần như căng thẳng, lo lắng và suy nghĩ tiêu cực.

Giải pháp tạm thời: Người dùng có thể sử dụng một số cách để chống lại sự cô lập xã hội trong quá trình học tập trực tuyến như: Thúc đẩy gia tăng tương tác giữa các sinh viên học trực tuyến. Sử dụng phương pháp blended learning (kết hợp cả phương pháp học trực tuyến và học truyền thống).

Học trực tuyến đòi hỏi sự tự giác và biết cách quản lý thời gian

Trong các lớp học truyền thống có nhiều tương tác sẽ giúp học sinh có thêm động lực học tập, còn đối với học trực tuyến, người học chỉ đối diện với chiếc màn hình nên rất dễ bị chán nản. Trong nhiều trường hợp, hoạt động của người học chỉ gói gọn trong các hoạt động học tập mà thiếu sự trao đổi, thúc giục hay chia sẻ động lực.

Tham gia các khóa học trực tuyến tại nhà  người học sẽ có cảm giác thoải mái, không có áp lực nhưng cũng chính vì thế sẽ khiến người học thiếu động lực, và nếu không có kỹ năng quản lý thời gian thì chậm tiến độ học tập sẽ bị chậm đi đáng kể.

Giải pháp: Nâng cao tính chủ động và có kỷ luật là chìa khóa để thành công trong môi trường học tập trực tuyến. Ngoài ra, việc gặp trực tiếp giáo viên và bạn bè có thể được thay thế bằng giao tiếp trực tuyến và các hoạt động tương tác trên mạng xã hội.

Học trực tuyến hạn chế phát triển kỹ năng giao tiếp 

Phương pháp học trực tuyến được chứng minh là có hiệu quả cao trong việc cải thiện kiến thức, tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, môi trường online thiếu sự tương tác trực tiếp giữa các đồng nghiệp, học viên và giáo viên, nên các kỹ năng giao tiếp của người học hầu như không được rèn luyện và phát triển.

Thực tế cho thấy, nhiều sinh viên tốt nghiệp xuất sắc về kiến thức lý thuyết, nhưng lại không biết cách làm sao để truyền đạt được suy nghĩ của mình cho người khác hiểu.

Giải pháp: Tổ chức các hoạt động nhóm và các bài giảng trực tuyến yêu cầu người học phải giao tiếp tương tác qua lại. Nếu thực hiện được điều này, học trực tuyến sẽ giúp sinh viên cải thiện được kỹ năng giao tiếp trong môi trường làm việc thực tế.

Khó kiểm soát sự gian lận trong thi cử

Một trong những nhược điểm lớn nhất của học trực tuyến đó là, rất khó để kiểm soát việc gian lận trong thi cử. So với việc học truyền thống, học trực tuyến người học có thể gian lận dễ dàng hơn khi họ được học tại nhà và sử dụng máy tính cá nhân có kết nối internet. Hệ thống học trực tuyến không thể quan sát trực tiếp các thí sinh làm bài thi, khiến việc phát hiện gian lận trong các đánh giá trực tuyến trở nên phức tạp. Ngoài ra, nếu không có hệ thống xác minh danh tính phù hợp, thí sinh có thể nhờ người khác làm bài thay cho mình.

Giải pháp: Áp dụng các biện pháp chống gian lận cho bất kỳ tổ chức giáo dục trực tuyến nào. Các công cụ chống gian lận phổ biến nhất hiện đang được sử dụng là hệ thống Examity-hệ thống này sử dụng các biện pháp chống gian lận khác nhau như xác minh ID tự động và dùng trí tuệ nhân tạo để phát hiện sự bất thường trong thi cử.

Giáo dục trực tuyến có xu hướng tập trung vào lý thuyết hơn là thực hành

Nhược điểm này của học trực tuyến đã và đang được giải quyết, nhưng sự khắc phục này vẫn chưa thực sự đạt được hiệu quả. Vấn đề nằm ở chỗ, hầu hết các tổ chức giáo dục trực tuyến đều tập trung phần lớn vào việc phát triển kiến thức lý thuyết, thay vì các kỹ năng thực tế. Lý do rất dễ hiểu là, so với các bài tập thực hành thì các bài giảng lý thuyết dễ thực hiện hơn trên internet.

Giải pháp: Thực hiện các dự án yêu cầu sinh viên phải thực hành, với sự trợ giúp 1:1 (1 thầy – 1 trò) là một cách hiệu quả nhất để phát triển các kỹ năng thực tế khi học trực tuyến. Ví dụ điển hình về nền tảng học trực tuyến đã áp dụng phương pháp này là Udacity và Springboard.

Học trực tuyến thiếu sự tương tác trực tiếp giữa người dạy và người học

Việc thiếu các mối quan hệ trực tiếp (face-to-face) là một trong những nhược điểm cố hữu của học trực tuyến. Điều này ngăn cản sự tương tác của học viên, gây ra sự cô lập xã hội và có thể khiến sinh viên cảm thấy thiếu động lực học tập. Sự thiếu động lực này sẽ khiến sinh viên dễ dàng bỏ cuộc, không hoàn thành khóa học.

Trong lớp học truyền thống, sự tương tác và nhắc nhở liên tục của các giáo viên có thể gây khó chịu với nhiều người, nhưng nó lại là một cách hiệu quả để giúp sinh viên luôn tập trung vào bài học.

Giải pháp: Trong môi trường học trực tuyến, giao tiếp trực tiếp mặt đối mặt phải được thay thế bằng một phương pháp giao tiếp khác. Ví dụ như các cuộc trò chuyện video, nhóm thảo luận và phòng chat để giúp người học tương tác và nắm được thông tin tốt hơn.

Học trực tuyến bị giới hạn trong một số ngành học nhất định

Mỗi chuyên ngành đào tạo lại có những đặc điểm khác nhau, và không phải ngành nào cũng thích hợp để học trực tuyến. Học trực tuyến có xu hướng phù hợp với các ngành khoa học xã hội và nhân văn hơn các ngành y tế và kỹ thuật, vì các ngành này đòi hỏi phải được trải nghiệm thực tế.

Trong tương lai xa, học trực tuyến có thể có nhiều tiến bộ hơn nhưng hiện nay phải thừa nhận rằng chưa thể dạy mọi thứ chỉ thông qua học trực tuyến.

Giải pháp: Đối với một số ngành như y tế hay kỹ thuật, có thể áp dụng phương pháp học blended learning (kết hợp cả học truyền thống trên lớp và học online).

Học trực tuyến không phải là lựa chọn tốt cho những người không có điều kiện tiếp xúc với máy tính

Tuy hiện nay, việc sở hữu máy tính cá nhân là rất phổ biến nhưng thực tế không phải tất cả mọi người đều có máy tính và biết dùng máy tính. Thống kê cho thấy có đến khoảng 25% dân số sẽ gặp rắc rối lớn trong việc truy cập học trực tuyến.

Đó là còn chưa kể đến ở các nước chậm phát triển, tỷ lệ người không có máy tính có lẽ còn cao hơn. Ví dụ như, ở Ấn Độ, mặc dù có nền tảng học trực tuyến khá phát triển thì vẫn còn một tỷ lệ lớn dân số không biết dùng máy tính. Một khi những con số này còn tồn tại, học trực tuyến sẽ không thể đến được với mọi công dân.

Do đó, học trực tuyến nên được coi là một phương pháp học tập bổ sung, chứ không thể thay thế hoàn toàn cho giáo dục truyền thống được.

Giải pháp:Tăng cường tỉ lệ sử dụng máy tính (có kết nối internet) không phải là nhiệm vụ dễ dàng, tuy nhiên theo đà phát triển của xã hội thì việc này sẽ ngày càng trở nên phổ biến hơn.

Khó kiểm định và đảm bảo chất lượng

Trong giáo dục truyền thống, mỗi trường học hay tổ chức giáo dục đều phải được kiểm định đảm bảo chất lượng thì mới được vận hành. Nếu học trực tuyến được coi là hiệu quả và xác thực như học tập truyền thống, thì phải đảm bảo rằng tất cả tổ chức đào tạo trực tuyến đều phải được kiểm định chất lượng.

Tuy nhiên tại thời điểm hiện tại, không phải tổ chức học trực tuyến nào cũng làm được điều đó, do đó chất lượng đào tạo không cao và không được hợp pháp hóa.

Giải pháp: Có rất nhiều lựa chọn để đảm bảo chất lượng và tính xác thực của học trực tuyến. Ngoài ra, có thể sử dụng các hệ thống quản lý để đánh giá chất lượng đào tạo của tổ chức học trực tuyến, một trong các hệ thống đánh giá phải kế đến đó chính là Creatrix.

Kết luận

Dù có những điểm hạn chế kể trên, nhưng không thể phủ nhận những mặt tích cực của phương pháp học trực tuyến: tiết kiệm thời gian và chi phí, có thể học mọi lúc, mọi nơi, dễ dàng nắm bắt các kiến thức và kỹ năng mới, cộng đồng hỗ trợ đông đảo…

Hiện tại, mình có hỗ trợ các tài khoản premium của các nền tảng học tập phổ biến nhất: Lynda, Udemy, Udacity, Coursera (unlocked course), Skillshare, MasterClass,… nếu bạn cần sử dụng hoặc đăng ký tài khoản riêng với mức phí ưu đãi thì hãy liên hệ với mình nhé. Bạn có thể tham khảo thêm về mức phí cũng như các tài khoản khác: TẠI ĐÂY. 

Thông tin tham khảo: 

• https://hbr.org/2019/10/where-online-learning-goes-next