Tại sao lại gọi là &039cu đơ&quot ? – Đài Phát Thanh và Truyền Hình Vĩnh Long

Chân dung cuộc sống

Tại sao lại gọi là ‘cu đơ” ?

23/01/2015

Xung quanh món kẹo có cái tên ngộ nghĩnh này có những giai thoại rất thú vị, các bạn đã biết chưa?

Ngày xưa, ở một làng thuộc huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, một gia đình nọ có hai đứa con trai khôi ngô tuấn tú nhưng nhà lại rất nghèo. Họ làm quần quật suốt ngày mà cơm không đủ ăn, áo không đủ ấm. vậy thì lấy đâu ra tiền cưới vợ?

Vậy mà đến một ngày nọ, cậu con trai cả vẫn bẽn lẽn thưa với bố mẹ là sẽ cưới vợ. Hai ông bà lo lắng không biết lấy đâu ra đồ sính lễ. Nhà lại không có rượu, không có heo, không có nếp lấy gì mà đãi bà con chòm xóm. Trong lúc bế tắc, người cha mới đánh liều nấu mật mía sôi lên rồi đổ lạc (đậu phộng) vào. Khi đem ra đãi, ai ăn cũng thấy ngon. Được mọi người ưa thích, ông tiếp tục nấu và đem đi bán ở những làng lân cận. Từ đó, kiểu nấu mật mía với lạc lan rộng khắp huyện Hương Sơn.

Ban đầu nó có tên là kẹo lạc (vì chỉ có mật mía và lạc) nhưng người ta thấy như vậy là bất công cho người sáng chế nên gọi là kẹo “cu Hai” (một người cha có hai thằng con trai). Khi phong trào Tây học nở rộ, những ông nghè ở đây mới đổi từ “Hai” thành “Deux” (tiếng Pháp có nghĩa là hai, số 2) cho “trí thức”. Còn “cu” chỉ có người Việt Nam mới dùng, là tên gọi thân mật dành cho con trai (cu Tý, cu Tèo). Các cụ vắt óc suy nghĩ cũng không biết đổi từ “cu” như thế nào, đành kết hợp cách gọi Việt – Pháp là “cu deux” (cu đơ).

Xung quanh cái tên gọi dân dã này cũng có nhiều cách giải thích khác, đó là vào thời kỳ thực dân Pháp xâm lược, khi những người lính Pháp vô tình ăn trúng kẹo “cu Hai”, ghiền quá mới cho người truy tìm. Khi biết tên gọi của nó, họ mới đổi từ “Hai” thành “Deux” cho phổ thông, để người Pháp tiện gọi. Còn “cu” thì chịu, không biết đổi cách nào đành kết hợp đầu Việt, đuôi Pháp là “cu Deux” (cu đơ).

Người ta còn kể nhau nghe một giai thoại vui về kẹo cu đơ mỗi khi cùng nhau quây quần ăn kẹo, uống nước chè xanh.

Truyện kể rằng những bậc cao niên xưa của vùng đất Hà Tĩnh có một thói quen rất tao nhã. Đêm đêm bên ấm nước chè xanh cùng dăm ba miếng cu đơ, các cụ ngồi “tức nguyệt, ngắm hoa, chờ sao rụng”. Cu đơ ngày xưa chỉ có lạc với mật mía, khi nguội, nó cứng như đá, mà kẹo thì không ghi “chống chỉ định: để xa tầm tay những người răng yếu”. Thế là sau một đêm “tức nguyệt”, các cụ nhà ta răng còn, răng mất. Đó là giai thoại vui mà các bậc cha chú thường kể cho con cháu nghe để so sánh với miếng kẹo cu đơ ngày nay. Vì miếng kẹo cu đơ ngày nay đã được hoàn thiện nhiều, thêm phần bánh đa được tráng từ thứ gạo thơm ngon nên ăn vừa giòn vừa thơm, không bị gẩm cũng không bị cứng.

Nói đến công nghệ làm cu đơ thì đúng là vừa giản đơn vừa không hề đơn giản. Bạn tự hỏi vì sao lại mâu thuẫn như vậy ư?

Kẹo Cu Đơ phối hợp hài hòa giữa mật, đậu phộng, bánh đa, nước gừng, chanh… Toàn những thứ dễ kiếm. Nhưng kẹo ngon hay không còn phụ thuộc vào nhiều bí quyết riêng. Một miếng kẹo Cu Đơ ngon khi ăn phải giòn, hội đủ vị ngọt mát của mật nha, vị béo bùi của đậu phộng, vừng, bánh đa, có vị cay ấm của gừng pha một chút chua nhẹ của chanh… Người ta ăn kẹo Cu Đơ thường uống kèm nước chè xanh (loại nấu bằng lá chè còn tươi) vào những ngày se lạnh thì tuyệt vô cùng. Vị béo, ngọt, cay cứ dìu dịu tỏa lan nơi đầu lưỡi truyền hơi ấm vào cơ thể ta, tạo cảm giác ấm áp khó quên.

Kẹo Cu Đơ có thể được nấu bằng đường, mật mía hoặc mật mía và mạch nha… Loại nấu bằng mật mía có pha mạch nha là ngon hơn cả. Đậu phộng chọn loại chắc, phải rang cả củ cho giòn rồi bóc tách ra, bột gạo ngon tráng bánh đa vừa phải (không dày cũng không mỏng) có rắc thêm vừng (mè) đen để bao kẹo. Nguyên liệu quan trọng nhất là mật mía nguyên chất, không pha đường. Khi nấu pha thêm một tỷ lệ mạch nha (loại làm từ mầm thóc) vừa phải thì kẹo vừa giòn lại vừa thơm, không bị bở như loại kẹo nấu bằng đường.

Hiện nay ở Hà Tĩnh có rất nhiều điểm làm cu đơ nhưng nổi danh nhất vẫn là cu đơ Thư Viện của Cầu Phủ, dù giá cao hơn những điểm khác nhưng vẫn đông người mua. Bởi vậy mới có thương hiệu: “Cu đơ Cầu Phủ không nhủ cũng mua”.

Bởi vậy nếu có dịp ghé Hà Tĩnh hoặc có bạn ở Hà Tĩnh hãy nhớ gửi mua 1 ít bánh cu đơ chính hiệu Cầu Phủ để thưởng thức vị ngon của món kẹo đặc biệt sứ sở gió Lào đượm ngọt này nhé

Theo friend.com.vn